JERZY STUHR

Urodził się w 1947 roku w Krakowie. Jeden z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich aktorów filmowych i teatralnych. Reżyser, pedagog, profesor sztuk teatralnych, pisarz i polonista.

Po ukończeniu liceum w Bielsko Białej wraca do Krakowa, aby w 1970 roku ukończyć studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, a dwa lata później na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego. Już podczas studiów aktywnie działa w studenckim teatrze STU. Na profesjonalnej scenie teatralnej debiutuje w Teatrze Starym rolą Belzebuba w „Dziadach" Adama Mickiewicz w reżyserii Konrada Swinarskiego. Jak sam przyznaje, spotkanie z reżyserem znacząco wpływa na jego późniejszy styl aktorski.

"(...) Pozostała we mnie pewna, nazwijmy to, metoda: że tym bardziej moje aktorstwo będzie wartościowe, im więcej mnie będzie kosztować. Konrad wszczepił we mnie tę definicję zawodowej działalności: im intymniej mówię, tym bardziej zmuszam się do wyspowiadania, tym jest to wartościowsze"

(za: Joanna Walaszek, "Konrad Swinarski i jego krakowskie inscenizacje", Warszawa 1991).

Szerszej publiczności daje się poznać w połowie lat siedemdziesiątych, prowadząc wraz z Bogusławem Sobczukiem cyklów popularnych telewizyjnych programów rozrywkowych pt. "Spotkanie z balladą". Lata siedemdziesiąte obfitują również we współpracę z takimi reżyserami, jak Krzysztof Kieślowski, Feliks Falk, Andrzej Wajda czy Agnieszka Holland. Aktor tworzy niezapomniane kreacje filmowe m.in. w „Wodzireju" Feliksa Falka, w którym gra Lutka Danielaka, parweniusza i przebojowego dorobkiewicza, oraz w „Amatorze" Krzysztofa Kieślowskiego, wcielając się w postać Filipa Mosza, filmowca amatora rozdartego w konflikcie miedzy filmową propagandą a misją X muzy. Przy produkcji obu filmów Jerzy Stuhr wykorzystuje nie tylko swój talent aktorski, ale również pisarski, współtworząc dialogi.

Współpraca z reżyserem Juliuszem Machulskim owocuje w komediowe perełki, takie jak „Seksmisja" (1987), „Kingsajz" (1987) czy „Deja vu" (1989). Ponadto od początku lat osiemdziesiątych współpracuje z teatrami włoskimi. W 1982 roku otrzymuje nagrodę Krytyki Włoskiej, a w 1998 roku prestiżową nagrodę Narodowego Syndykatu Włoskich Dziennikarzy Filmowych - Nastro d'Argento dla najlepszego twórcy europejskiego. W 2006 roku gra w głośnym i nagradzanym „Kajmanie" w reż. Nanni Morettiego. Pięć lat później ponownie występuje u włoskiego reżysera w filmie „Habemus Papam", gdzie wciela się w rolę rzecznika prasowego Watykanu. W 2011 roku reżyseruje nowelę „Tributo ao Público de Cinema" w filmie „Mundo Invisível". We Włoszech zdobywa uznanie nie tylko wśród krytyków i filmowców, ale również w Radzie Ministrów. W 2000 roku Jerzy Stuhr zostaje odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Republiki Włoskiej.

W swoim artystycznym dorobku Jerzy Stuhr ma siedem wyreżyserowanych filmów: "Spis cudzołożnic" (1994) – Nagroda Specjalna Jury w Gdyni, "Historie Miłosne" (1997) – nagrodzony Złotymi Lwami, "Tydzień z życia mężczyzny" (1999), "Duże Zwierzę" (2000), „Pogoda na jutro" (2003), „Korowód" (2007) oraz "Obywatel" (2014) – doceniony przez Jury Specjalną Nagrodą na festiwalu Gdyni. Jest również autorem scenariuszy do swoich filmów, a za obraz „Korowód" zostaje uhonorowany nagrodą za najlepszy scenariusz 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.

Jerzy Stuhr nie poprzestaje na pisaniu wyłącznie scenariuszy. W 1992 debiutuje książką „Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce". W 2008 publikuje „Stuhrowie. Historie rodzinne", a w 2012 „Tak sobie myślę...". Ostatnim wydanym dziełem literackim jest książka „Ja kontra bas".

Aktor stworzył też liczne znane kreacje dubbingowe – sławę przynosi mu rola Osła w filmie "Shrek" (2001) czy smoka Mushu w animacji "Mulan" (1998).

W latach dziewięćdziesiątych Stuhr poświęca się także pracy pedagogicznej. W latach 1990-1996 jest rektorem w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, ponownie na to stanowisko zostaje wybrany w 2002 roku i funkcję tę sprawuje kolejne sześć lat. W 1994 roku uzyskuje tytuł profesora w dziedzinie sztuk teatralnych.

Już na początku swój teatralnej kariery Jerzy Stuhr staje przed trudnym zadaniem zastąpienia głównych aktorów: Wojciecha Pszoniaka w adaptacji "Biesów"w reżyserii Andrzeja Wajdy i Marka Walczewskiego w "Matce" w reżyserii Jerzego Jarockiego.

Aktor ma na swoim koncie wiele wybitnych ról teatralnych takich jak Porfirego Pietrowicz w "Zbrodni i karze' (1984) czy AA w "Emigrantach" Sławomira Mrożka w reżyserii Andrzeja Wajdy. Szerokiej publiczności jako aktor teatralny daje się poznać na małym ekranie tworząc niezapomniane kreacje aktorskie na małym ekranie w Teatrze Telewizji. Na deskach Teatru Starego wystawia i gra monodram Patricka Süskinda „Kontrabasista". Spektakl jest wystawiany do dziś i grany był też we Włoszech, Austrii, Kanadzie czy Ameryce. Łącznie został zagrany już ponad 600 razy.

W Teatrze Starym reżyseruje również sztukę Janusza Głowackiego pt. "Fontynbras się upił" czy "Wielebnych" Mrożka. W latach dziewięćdziesiąty, po zakończeniu stałej współpracy z Teatrem Starym, reżyseruje wiele spektakli w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. W repertuarze znajdują się między innymi "Iwona księżniczka Burgunda" Gombrowicza, "Mieszczanin szlachcicem" Moliera oraz liczne inscenizacje sztuk Williama Szekspira.

Profesor za swoje wybitne zasługi dla kultury polskiej i osiągnięcia w twórczości artystycznej zostaje wielokrotnie doceniony prestiżowymi odznaczeniami: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis", Odznaką „Honoris Gratia", Perłą Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii kultura. Został również odznaczony Orderem Uśmiechu i jest członkiem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. W 2008 roku otrzymuje Złotą Kaczkę – nagrodę przyznawaną przez miesięcznik „Film" i jego czytelników – zostając wybranym najlepszym aktorem komediowym stulecia.

Od 1998 roku Jerzy Stuhr jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej.

Mocny Solanin dla Jerzego Stuhra za kreowanie własnego kina, zabieraniu głosu w sprawach istotnych, zerkanie na filmowy świat z dystansem i humorem. Za szanowanie Słowa. Za każdą łzę wywołaną śmiechem i wzruszeniem. Za walkę o przyzwoitość, szlachetność i dobro zarówno na scenie, jak i w codziennym życiu. Za niesamowite kreacje aktorskie, które przynoszą zawsze lepszą pogodę na jutro. Za to, że nigdy nie zapomniał, co oznacza być Obywatelem.

Za pierwsze i ostatnie skrzypce w filmowej operze, MOC ducha i ciała!